Bitwa pod Lepanto i powolny upadek Wenecji.

 Bitwa pod Lepanto to jedna z wielkich bitew morskich i jedno z największych starć między chrześcijanami i niewiernymi w historii Europy, miała podłoże zarówno polityczne jaki handlowe. Od 1453r.,czyli od zajęcia Konstantynopola przez Turków, kilka przegranych bitew zmusiło Wenecję do stopniowego wycofywania się z bardzo dochodowych, greckich terytoriów. Układ pokojowy w 1540r. kosztował La Serenissimę 300tyś. dukatów, a do tego utratę wszystkich kolonii nad Morzem Egejskim.
W koncu XVIw. imperium tureckie osiągnęło szczyt potegi i zasięgu terytorialnego. Wenecja znalazła się w trudnej sytuacji- z jednej strony zagrażali jej Hiszpanie, którzy opanowali Mediolan i Genuę, a z drugiej -napierający Turcy. Podczas tureckiego oblężenia Cypru - ważnej bazy wojskowej oraz dostawcy win i innych towarów - Wenecja wreszcie wzięła odwet. Z pomocą papieża Piusa V oraz Neapolu, Austrii, Sycylii i Genuii, Wenecja zbudowała flotę i wyruszyła przeciwko nieprzyjacielowi. 7 pażdziernika 1571r. 450 okrętów ze 120tyś ludzi na pokładzie starło się w Zatoce Korynckiej w pobliżu małego portu Lepanto, obecnego Nafpaktos. Bitwa rozpoczęła się w południe i toczyła na trzech frontach jednocześnie. Turcy mieli niewielką przewagę liczebną, ale flota chrześcijańska miała więcej armat. Gdy opadł pył bitewny, okazało się, że wody zatoki są czerwone od krwi - zginęło 30 tyś. Turków i tylko 8 tyś. chrześcijan.

Wiadomość o zwycięstwie powitano w Wenecji z niewiarygodną radością - obwieszczały je wszystkie dzwony ponad 100 kościołów. Ale to szczęśliwe zakończenie  bitwy nie miało długotrwałych skutków. Przymierze chrześcijańskie rozpadło się, a po roku muzułmańska flota pojawiła sie znowu, jeszcze potężniejsza niż przedtem.Wenecja nadal musiała płacić Turkom haracz i nigdy nie odzyskała Cypru. Koszty zwycięstwa pod Lepanto były tak wielkie, że Wenecja nigdy nie odrobiła strat finansowych, a także nie odbudowała dawnej potęgi morskiej W gruncie rzeczy zwycięstwo przyczyniło się w dużym stopniu do jej nieuchronnego upadku.
Handel zawsze zależał od powiązań z Lewantem, Azją Mniejszą, Chinami oraz od wymiany handlowej z portami na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego.  Marco Polo i inni odkrywcy - Marin Sanudo, Cabotowie i Alvise da Mosto - podejmowali dalekie podróże. Jednakże ich odkrycia największą korzyść przyniosły rywalom Wenecji. Da Mosto dotarł aż do Wysp Zielone Przlądka u zachoniego wybrzeża Afryki a potem przyjął nomonację na kapitana ofiarowaną mu przez Portugalczyków. Jak na ironię, Portugalczyk Vasco da Gama, gdy znalazł drogę do Kalkuty, najprawdopodobniej korzystał z odkryć wenecjanina Da Mosto, a przecież wytyczenie tego szlaku zadało ciężki cioś całej weneckiej gospodarce. Gdy Vasco da Gamo wytyczył morski szlak do Indii, sprowadzane morzem indyjskie korzenie były tańsze niż na rynkach Egiptu i Syrii. Ponadto zubożałe rynki zagraniczne nie mogły sobie teraz pozwolić na kupowanie weneckich towarów. Kupcy, którzy przedtem kupowali korzenie w Wenecji, teraz udali się po nie do Lizbony.
W 1575r., a potem w 1630r. ludność Wenecji dotknęła dżuma, zabijając jedną trzecią mieszkańców. Nieustanne walki z Turkami wyczerpywały zasoby - ludzkie i finansowe. Po 25 latach walk Turcy zajęli Kretę, utracono posiadłości na Peloponezie i kiedy w 1718r. podpisano traktat pokojowy, Turcy zatrzymali wszyskie swoje zdobycze  terytorialne a z imperium weneckiego pozotał jedynie niewielki skrawek.
Wprawdzie potęga się skończyła ale pozostała świetność. W XVIIIw. okazałość i piękność miasta maskowały wewnętrzną biedę.Wielkie rody były zrujnowane, ich majątki wykupywały bogate rodziny spoza Wenecji. Przez 80 lat nadal  jeszcze organizowano wspaniałe parady i zabawy, które na swych obrazach utrwalili Tiepolo, Canaletto, Veronese ale kłopoty gospodarcze nieuchronnie prowadziły do politycznego upadku. Karnawałowa Wenecja była także Wenecją, która nie miała już środków i siły na  narzucenie innym swojej woli. Stan floty się pogarszał, w prowincjach na stałym lądzie szerzyło się niezadowolenie. Jedyną racją istnienia stała się uroda miasta. A przecież byli tacy, którzy wciąż jeszcze pragnęli je przejąć. Między innymi Austria.